Η επιμέλεια των παιδιών μετά από διαζύγιο ή χωρισμό αποτελεί ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η επιμέλεια ανατίθεται στη μητέρα, όμως υπάρχουν περιπτώσεις όπου το παιδί εκφράζει την επιθυμία να μείνει με τον πατέρα. Πότε μπορεί να συμβεί αυτό και πώς μπορεί να διεκδικηθεί η επιμέλεια από τον πατέρα;
Ακολουθεί ένας αναλυτικός οδηγός που εξηγεί τη διαδικασία, τις προϋποθέσεις και τους παράγοντες που λαμβάνει υπόψη το δικαστήριο.
Τι είναι η επιμέλεια και πώς κατανέμεται;
Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει τη φροντίδα του παιδιού, την επιμέλεια, την οικονομική του στήριξη και τις αποφάσεις για την ανατροφή του. Η επιμέλεια αφορά κυρίως την καθημερινή φροντίδα, την εκπαίδευση και την ανατροφή του παιδιού.
Μετά από έναν χωρισμό ή διαζύγιο, το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει:
Κοινή επιμέλεια, όπου και οι δύο γονείς συμμετέχουν ισότιμα.
Αποκλειστική επιμέλεια σε έναν γονέα, ενώ ο άλλος έχει δικαίωμα επικοινωνίας.
Ανάθεση της επιμέλειας σε τρίτο πρόσωπο (σε σπάνιες περιπτώσεις).
Παραδοσιακά, η επιμέλεια δινόταν συχνότερα στη μητέρα, όμως τα τελευταία χρόνια η νομοθεσία προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα και λαμβάνει περισσότερο υπόψη τη γνώμη του παιδιού.
Σε ποια ηλικία μπορεί το παιδί να επιλέξει να μείνει με τον πατέρα;
Στην Ελλάδα, η επιθυμία του παιδιού δεν αποτελεί απόλυτο κριτήριο, αλλά λαμβάνεται υπόψη από το δικαστήριο, ειδικά αν το παιδί έχει φτάσει σε ηλικία ωριμότητας.
Έως 12 ετών: Η γνώμη του παιδιού δεν έχει βαρύνουσα σημασία, αλλά μπορεί να εκτιμηθεί έμμεσα μέσω ειδικών (ψυχολόγων ή κοινωνικών λειτουργών).
12 – 14 ετών: Το παιδί μπορεί να εκφράσει άποψη, αλλά το δικαστήριο δεν είναι υποχρεωμένο να την ακολουθήσει.
14 ετών και άνω: Η επιθυμία του παιδιού αποκτά μεγαλύτερη σημασία, εκτός αν υπάρχουν σοβαροί λόγοι που δεν εξυπηρετούν το συμφέρον του.
16 ετών και άνω: Τα δικαστήρια τείνουν να ακολουθούν την επιθυμία του παιδιού, εκτός αν υπάρχουν σημαντικοί λόγοι που το αποτρέπουν.
Έτσι, αν ένα παιδί εκφράσει την επιθυμία να ζήσει με τον πατέρα, το δικαστήριο θα εξετάσει τους λόγους πίσω από αυτή την επιλογή και αν είναι προς το συμφέρον του.
Πότε μπορεί να ανατεθεί η επιμέλεια στον πατέρα;\
Το δικαστήριο εξετάζει διάφορους παράγοντες πριν αποφασίσει να αλλάξει την επιμέλεια. Η επιθυμία του παιδιού είναι σημαντική, αλλά δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας.
Ο πατέρας μπορεί να διεκδικήσει την επιμέλεια αν ισχύουν τα παρακάτω:
Το παιδί εκφράζει ξεκάθαρη επιθυμία να μείνει με τον πατέρα.
Η μητέρα δεν μπορεί να παρέχει κατάλληλο περιβάλλον για την ανατροφή του παιδιού.
Ο πατέρας μπορεί να καλύψει τις συναισθηματικές και οικονομικές ανάγκες του παιδιού καλύτερα.
Υπάρχουν προβλήματα στη συμπεριφορά της μητέρας (παραμέληση, κακοποίηση, εξαρτήσεις).
Η επιμέλεια στον πατέρα θα διασφαλίσει τη σταθερότητα στη ζωή του παιδιού (π.χ. διατήρηση σχολείου, κοινωνικού περιβάλλοντος).
Εάν το παιδί εκφράσει την επιθυμία του και ταυτόχρονα πληρούνται οι προαναφερθέντες παράγοντες, το δικαστήριο μπορεί να του αναθέσει την επιμέλεια.
Διαδικασία διεκδίκησης επιμέλειας από τον πατέρα
Αν ο πατέρας επιθυμεί να αποκτήσει την επιμέλεια του παιδιού, πρέπει να ακολουθήσει συγκεκριμένα νομικά βήματα:
Υποβολή αίτησης στο δικαστήριο για αλλαγή της επιμέλειας.
Επίκληση της επιθυμίας του παιδιού ως βασικό επιχείρημα.
Παρουσίαση αποδεικτικών στοιχείων που δείχνουν ότι η επιμέλεια στον πατέρα είναι προς το συμφέρον του παιδιού.
Διεξαγωγή κοινωνικής έρευνας – Συχνά, το δικαστήριο ζητά τη γνώμη ειδικών (ψυχολόγων ή κοινωνικών λειτουργών).
Ακρόαση του παιδιού, εφόσον είναι σε ηλικία που μπορεί να εκφράσει άποψη.
Τελική απόφαση του δικαστηρίου, που βασίζεται στο συμφέρον του παιδιού.
Ο πατέρας πρέπει να είναι προετοιμασμένος να αποδείξει ότι μπορεί να προσφέρει ένα σταθερό, ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον για το παιδί.
Τι γίνεται αν η μητέρα διαφωνεί;
Αν η μητέρα διαφωνεί με την αλλαγή της επιμέλειας, μπορεί να αντιδράσει νομικά, υποστηρίζοντας ότι η αλλαγή δεν εξυπηρετεί το συμφέρον του παιδιού. Σε αυτήν την περίπτωση, το δικαστήριο θα εξετάσει αντικειμενικά όλα τα δεδομένα και θα αποφασίσει ποιο είναι το καλύτερο περιβάλλον για το παιδί.
Σε αρκετές περιπτώσεις, η κοινή επιμέλεια μπορεί να είναι μια εναλλακτική λύση, εφόσον οι γονείς μπορούν να συνεργαστούν.
Συμπέρασμα
Η επιθυμία του παιδιού να ζήσει με τον πατέρα αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα στην απόφαση του δικαστηρίου, αλλά δεν είναι το μοναδικό κριτήριο. Το δικαστήριο εξετάζει πάντα το συμφέρον του παιδιού, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες διαβίωσης, την ψυχολογική κατάσταση και τη σταθερότητα που μπορεί να του προσφέρει κάθε γονέας.
Ο πατέρας που επιθυμεί να αποκτήσει την επιμέλεια πρέπει να είναι κατάλληλα προετοιμασμένος, να διαθέτει τα απαραίτητα νομικά επιχειρήματα και να αποδείξει ότι η επιμέλεια του παιδιού από εκείνον θα του εξασφαλίσει μια καλύτερη και σταθερότερη ζωή.
