Το διαζύγιο δεν είναι μόνο μια συναισθηματική διαδικασία. Συχνά συνοδεύεται από σημαντικές νομικές και οικονομικές επιπτώσεις. Ένα από τα πιο σύνθετα ζητήματα είναι η διανομή της περιουσίας που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου. Ας δούμε τι προβλέπει ο νόμος και ποια είναι τα δικαιώματα των πρώην συζύγων.
Ποια είναι η Κοινή Περιουσία;
Η κοινή περιουσία είναι αυτή που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου. Αυτή περιλαμβάνει τόσο κινητά όσο και ακίνητα αγαθά, καθώς και μετρητά ή άλλες οικονομικές απολαβές που εισπράχθηκαν όσο οι σύζυγοι ήταν μαζί. Η περιουσία που κάθε σύζυγος είχε πριν τον γάμο δεν αποτελεί μέρος της κοινής περιουσίας, εκτός εάν υπάρχει διαφορετική συμφωνία.
- Κινητά αγαθά: Οχήματα, έπιπλα, συσκευές.
- Ακίνητα: Οικόπεδα, διαμερίσματα, κτίρια.
- Μετρητά: Κοινές αποταμιεύσεις ή εισοδήματα που προέρχονται από την εργασία.
Ποια Περιουσία Ανήκει σε Ποιον;
Ο νόμος προβλέπει ότι η περιουσία που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου ανήκει και στους δύο συζύγους εξίσου. Αυτό σημαίνει ότι κάθε σύζυγος έχει δικαίωμα στο 50% της περιουσίας που αποκτήθηκε ενώ ήταν παντρεμένοι, ανεξάρτητα από το ποιος εργάστηκε ή ποιος κέρδισε περισσότερα χρήματα.
- Συνεισφορά: Κάθε σύζυγος έχει δικαίωμα στο μισό, ακόμα και αν η συνεισφορά του ήταν λιγότερη οικονομικά.
- Εξαιρέσεις: Περιουσιακά στοιχεία που αποκτήθηκαν μέσω κληρονομιάς ή δωρεάς παραμένουν στην κυριότητα του συζύγου που τα έλαβε.
Η Διανομή της Περιουσίας
Η διανομή της περιουσίας γίνεται με βάση τη δικαστική απόφαση ή μέσω συμφωνίας των συζύγων. Εάν δεν υπάρξει συμφωνία, το δικαστήριο θα καθορίσει πώς θα μοιραστεί η περιουσία, λαμβάνοντας υπόψη διάφορους παράγοντες όπως οι οικονομικές δυνατότητες και οι ανάγκες κάθε συζύγου.
- Δικαστική απόφαση: Σε περιπτώσεις που οι σύζυγοι δεν μπορούν να συμφωνήσουν, η απόφαση του δικαστηρίου είναι καθοριστική.
- Συμφωνία διανομής: Οι σύζυγοι μπορούν να έρθουν σε συμφωνία για το πώς θα διανεμηθεί η περιουσία χωρίς δικαστική παρέμβαση.
Περιουσία που Αποκτήθηκε με Προσωπική Εργασία
Η περιουσία που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου με την προσωπική εργασία ενός εκ των δύο συζύγων θεωρείται κοινή περιουσία. Αν και η εισφορά μπορεί να διαφέρει, η δικαστική πρακτική προβλέπει ότι τα περιουσιακά δικαιώματα διανέμονται ισόποσα, ανεξαρτήτως της εισφοράς.
- Προσωπική εργασία: Κάθε εισόδημα που προήλθε από εργασία εντός γάμου θεωρείται κοινό.
- Εξαιρέσεις: Εισοδήματα που προήλθαν από επενδύσεις ή κληρονομιές παραμένουν στον αρχικό δικαιούχο.
Πώς Επηρεάζονται τα Χρέη
Όπως ισχύει για την περιουσία, έτσι και τα χρέη που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του γάμου θεωρούνται κοινά. Αυτό σημαίνει ότι και οι δύο σύζυγοι φέρουν την ευθύνη για την εξόφλησή τους, εκτός εάν το χρέος συνδέεται αποκλειστικά με τον έναν.
- Κοινά χρέη: Χρέη όπως δάνεια ή πιστωτικές κάρτες συνήθως μοιράζονται μεταξύ των συζύγων.
- Ατομικά χρέη: Χρέη που προέκυψαν από ατομικές πράξεις ενός εκ των συζύγων μπορεί να αναγνωριστούν ως προσωπικά.
Τι Ισχύει για την Οικογενειακή Κατοικία;
Η κατοικία που χρησιμοποιούν οι σύζυγοι κατά τη διάρκεια του γάμου συνήθως αποτελεί το πιο πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο. Η διανομή της γίνεται με βάση την ανάγκη στέγασης και την οικονομική δυνατότητα των συζύγων, αλλά το δικαστήριο μπορεί να δώσει προτεραιότητα σε αυτόν που έχει την επιμέλεια των παιδιών.
- Οικογενειακή στέγη: Συχνά παραχωρείται στον γονέα που έχει την επιμέλεια των παιδιών.
- Ενοικίαση ή πώληση: Αν δεν υπάρχει δυνατότητα συνιδιοκτησίας, το ακίνητο μπορεί να πωληθεί και τα κέρδη να διανεμηθούν.
Συχνές Ερωτήσεις
- Ποια περιουσία θεωρείται “κοινή”;
- Η περιουσία που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου είναι κοινή, εκτός από τα κληρονομηθέντα ή δωρισθέντα αγαθά.
- Μπορεί να γίνει διανομή της περιουσίας πριν το διαζύγιο;
- Ναι, οι σύζυγοι μπορούν να συμφωνήσουν στη διανομή της περιουσίας ακόμα και πριν την επίσημη λύση του γάμου.
- Τι γίνεται αν ένας από τους συζύγους αρνηθεί να συνεισφέρει στη διανομή;
- Εάν δεν υπάρξει συμφωνία, το δικαστήριο θα αναλάβει να αποφασίσει πώς θα διανεμηθεί η περιουσία.
Σε περίπτωση διαζυγίου, η διαχείριση της περιουσίας που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου είναι ένα βασικό ζήτημα. Το άρθρο 1400 του Αστικού Κώδικα παρέχει τη δυνατότητα σε έναν από τους συζύγους να διεκδικήσει μέρος της περιουσίας του άλλου, εφόσον έχει συνεισφέρει στην απόκτησή της. Αυτή η απαίτηση ονομάζεται “αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα.”
Προϋποθέσεις για Αξίωση Συμμετοχής
Για να μπορεί κάποιος σύζυγος να διεκδικήσει περιουσιακά δικαιώματα, πρέπει να πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις:
- Λύση ή ακύρωση γάμου: Η αξίωση ενεργοποιείται μετά τη λύση ή ακύρωση του γάμου ή μετά από διετή διάσταση.
- Αύξηση περιουσίας: Ο σύζυγος μπορεί να διεκδικήσει μέρος της περιουσίας του άλλου μόνο εάν αυτή αυξήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου.
- Συμβολή: Ο σύζυγος που διεκδικεί πρέπει να έχει συνεισφέρει, είτε υλικά είτε ψυχικά, στην απόκτηση της περιουσίας.
Τι Θεωρείται Συμβολή;
Η συμβολή μπορεί να είναι είτε άμεση είτε έμμεση. Άμεση συμβολή είναι η παροχή οικονομικών πόρων ή εργασίας στην επιχείρηση ή άλλες δραστηριότητες του άλλου συζύγου. Έμμεση είναι η συμβολή που αφορά τη φροντίδα του σπιτιού, την ανατροφή των παιδιών και την ψυχική στήριξη του συζύγου, επιτρέποντάς του να επικεντρωθεί στην επαγγελματική του ανάπτυξη.
- Άμεση συνεισφορά: Χρηματική παροχή ή εργασία.
- Έμμεση συνεισφορά: Ψυχική υποστήριξη, φροντίδα παιδιών, οικιακές εργασίες.
Τι Εξαιρείται από την Αξίωση;
Δωρεές, κληρονομιές και γονικές παροχές δεν υπολογίζονται ως μέρος της περιουσίας που αυξήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου. Ωστόσο, αν ο σύζυγος που διεκδικεί συνέβαλε στη διαχείριση αυτών των στοιχείων μετά την απόκτησή τους, μπορεί να διεκδικήσει μέρος της αύξησής τους.
Υπολογισμός της Συμβολής
Ο νόμος προβλέπει ότι η συνεισφορά του ενός συζύγου στην αύξηση της περιουσίας του άλλου υπολογίζεται τεκμαρτά στο 1/3 της συνολικής αύξησης. Αν κάποιος από τους συζύγους πιστεύει ότι η συνεισφορά του ήταν μεγαλύτερη ή μικρότερη, έχει τη δυνατότητα να το αποδείξει στο δικαστήριο.
- Μαχητό τεκμήριο: Η συνεισφορά θεωρείται 1/3 της αύξησης.
- Διαφωνία: Ο καθένας μπορεί να αποδείξει διαφορετική συνεισφορά.
Διαδικασία Διεκδίκησης
Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα είναι μια διαδικασία που μπορεί να οδηγήσει σε έντονες διαφωνίες. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει συμφωνία, το ζήτημα διευθετείται δικαστικά. Ο δικαιούχος έχει στη διάθεσή του δύο χρόνια από τη λύση ή την ακύρωση του γάμου για να καταθέσει την αξίωσή του.
- Προθεσμία: Δύο χρόνια από το διαζύγιο ή την ακύρωση.
- Δικαστική διαδικασία: Εάν δεν υπάρξει συμφωνία, το δικαστήριο αποφασίζει.
Κληρονομικότητα της Αξίωσης
Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα δεν μπορεί να κληρονομηθεί από τους κληρονόμους του συζύγου που τη διεκδικεί. Αντίθετα, εάν ο σύζυγος που οφείλει να καταβάλει το ποσό πεθάνει, ο δικαιούχος μπορεί να στραφεί κατά των κληρονόμων του.
- Δεν κληρονομείται: Η αξίωση δεν περνά στους κληρονόμους του δικαιούχου.
- Δικαιούχοι κληρονόμοι: Οι κληρονόμοι του οφειλέτη ευθύνονται.
Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα είναι μια πολύπλοκη νομική διαδικασία που απαιτεί προσεκτικό χειρισμό. Αφορά τη διανομή της περιουσίας που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου και μπορεί να οδηγήσει σε εντάσεις. Οι σύζυγοι πρέπει να γνωρίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους και να συνεργαστούν με εξειδικευμένους δικηγόρους για τη σωστή διαχείριση της διαδικασίας.
Συμπέρασμα
Το ζήτημα της περιουσίας που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου είναι περίπλοκο, αλλά ο νόμος παρέχει σαφείς κατευθύνσεις για τη διανομή της. Οι σύζυγοι έχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις που πρέπει να τηρηθούν, και σε περίπτωση διαφωνίας, το δικαστήριο είναι αυτό που θα λάβει την τελική απόφαση.
