Από το 2015 και μετά, με την εφαρμογή του Νόμου 4356/2015, οι συμβιώνοντες εταίροι απολαμβάνουν πλήρη ισότητα με τους παντρεμένους σε ό,τι αφορά τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα, τις επιδόσεις, τις υποχρεώσεις και τους περιορισμούς. Συγκεκριμένα:
Κοινωνική Ασφάλιση:
Επίδομα Γάμου: Οι εταίροι δικαιούνται το επίδομα γάμου, το οποίο ανέρχεται στο 10% του βασικού μισθού ή ημερομισθίου, παρέχονται πως πληρούν τις αναγκαίες προϋποθέσεις, όπως το ετήσιο εισόδημα.
Άδεια Γάμου: Κάθε εταίρος δικαιούται άδεια γάμου πέντε ημερών.
Συμμετοχή σε Προγράμματα Απασχόλησης: Οι ίδιοι όροι ισχύουν για τους εταίρους όπως και για τα ζευγάρια που έχουν ενωθεί με γάμο.
Σύνταξη Χηρείας: Σε περίπτωση θανάτου ενός εταίρου, ο άλλος δικαιούται σύνταξη χηρείας, εφόσον πληρούνται οι αναγκαίες προϋποθέσεις, όπως η διάρκεια της συμβίωσης και η ηλικία.
Ασφαλιστική Κάλυψη: Ο σύντροφος που δεν εργάζεται ή έχει χαμηλότερο εισόδημα μπορεί να ασφαλιστεί στο Ταμείο του/της εργαζόμενου/ης συζύγου.
Υγειονομική Περίθαλψη:
Δωρεάν Κάλυψη: Ο σύντροφος που δεν εργάζεται ή έχει χαμηλότερο εισόδημα μπορεί να ασφαλιστεί για υγειονομική περίθαλψη στο Ταμείο του/της εργαζόμενου/ης συζύγου.
Εξαιρέσεις: Σε ορισμένα Ταμεία (π.χ. ΟΑΕΕ) η ασφάλιση μπορεί να περιορίζεται μόνο στην κύρια σύνταξη και όχι στην υγειονομική περίθαλψη.
Η οδηγία του ΕΦΚΑ διακρίνει δύο ομάδες συνταξιούχων ανάλογα με την ημερομηνία συνταξιοδότησής τους:
Συνταξιούχοι πριν τις 13 Μαΐου 2016: Συνεχίζουν να λαμβάνουν τα επιδόματα ως προσαύξηση της σύνταξής τους, με υπολογισμό βάσει των προηγούμενων διατάξεων.
Συνταξιούχοι από τις 13 Μαΐου 2016 και μετά: Δεν λαμβάνουν τα επιδόματα ως προσαύξηση της σύνταξής τους.
Επίδομα γάμου: Χορηγείται μία φορά μετά από την υποβολή αίτησης.
Επίδομα τέκνων: Χορηγείται ως οικογενειακό επίδομα και υπολογίζεται για τον υπολογισμό της σύνταξης.
Σημαντικές διαφορές:
Ποσό: Τα επιδόματα για τους συνταξιούχους της δεύτερης ομάδας (μετά τις 13/5/2016) είναι χαμηλότερα από αυτά της πρώτης ομάδας.
Ασφάλιση συζύγου: Στην πρώτη ομάδα, ο/η σύζυγος μπορεί να ασφαλιστεί στο Ταμείο του/της εργαζόμενου/ης συζύγου. Στη δεύτερη ομάδα, η ασφάλιση του/της συζύγου γίνεται στο e-ΕΦΚΑ.
Λύση Συμφώνου Συμβίωσης: Τρόποι
Σύμφωνα με την οδηγία και τον Νόμο 4356/2015, η λύση του Συμφώνου Συμβίωσης μπορεί να πραγματοποιηθεί με τρεις τρόπους:
Συμφωνία:
Αμοιβαία συναίνεση: Τα μέλη του Συμφώνου Συμβίωσης μπορούν να λύσουν το Σύμφωνο με κοινή συμφωνία.
Διαδικασία: Η συμφωνία λύσης καταρτίζεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
Επισημοποίηση: Το συμβολαιογραφικό έγγραφο κατατίθεται στο ληξιαρχείο του τόπου κατοικίας των ενδιαφερομένων.
Μονομερής Δήλωση:
Δικαίωμα: Κάθε μέλος του Συμφώνου Συμβίωσης δύναται να λύσει το Σύμφωνο με μονομερή δήλωση.
Διαδικασία: Η μονομερής δήλωση λύσης γίνεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
Επίδοση: Το συμβολαιογραφικό έγγραφο παραδίδεται στο άλλο μέλος με δικαστικό επιμελητή.
Προθεσμία: Η λύση του Συμφώνου ισχύει μετά από τρεις (3) μήνες από την παράδοση της δήλωσης.
Δικαίως:
Γάμος: Το Σύμφωνο Συμβίωσης αναλύεται δικαίως σε περίπτωση που πραγματοποιηθεί γάμος μεταξύ των μελών του.
Σημεία αναλύσεως:
Διακοπή της συμβίωσης: Οι συνδαιτυμόνες δεν είναι υποχρεωμένοι να συνεχίσουν τη συνύπαρξη μετά τη διάλυση. Διακοπή οικονομικών δεσμών: Οι οικονομικές σχέσεις που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της συμβίωσης τερματίζονται.
Επίλυση οικονομικών διαφορών: Τα μέλη επιλύουν οποιεσδήποτε περιουσιακές διαφορές προκύπτουν από τη διάλυση
Τα συμβόλαια συμβίωσης που υπογράφηκαν πριν από την εφαρμογή του Νόμου 4356/2015 (24/12/2015) παραμένουν υπό τη ρύθμιση της προηγούμενης νομοθεσίας.
Αυτό σημαίνει ότι:
Τα ασφαλιστικά δικαιώματα και οι υποχρεώσεις καθορίζονται από τις προηγούμενες νομικές διατάξεις.
Ωστόσο, υπάρχει μια εξαίρεση:
Τα μέλη μπορούν να επιλέξουν να υπαχθούν στις διατάξεις του Νόμου 4356/2015.
Η επιλογή αυτή γίνεται μέσω:
Δήλωσης: Οι ενδιαφερόμενοι καταθέτουν κοινή δήλωση, η οποία καταγράφεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
Κατάθεσης: Η δήλωση υποβάλλεται στο ληξιαρχείο της τοποθεσίας κατοικίας τους.
Με την υπαγωγή, τα μέλη αποκτούν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που ορίζονται από τον Νόμο 4356/2015.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η υπαγωγή στον Νόμο 4356/2015 είναι μόνιμη και δεν μπορεί να αναιρεθεί. Γι’ αυτό, συνιστάται η συμβουλή με δικηγόρο προκειμένου να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις της υπαγωγής, λαμβάνοντας υπόψη τις ατομικές συνθήκες κάθε ζευγαριού.
