Τι είναι η κατάσχεση εις χείρας τρίτου;
Η κατάσχεση εις χείρας τρίτου αποτελεί μια ιδιότυπη μορφή κατάσχεσης στην ελληνική έννομη τάξη. Πρόκειται για μέσο αναγκαστικής εκτέλεσης, κατά το οποίο ο δανειστής (πιστωτής) στρέφεται όχι άμεσα κατά του οφειλέτη, αλλά κατά τρίτου προσώπου, που οφείλει ή θα οφείλει χρήματα στον οφειλέτη. Ουσιαστικά, «δεσμεύει» τα χρήματα ή περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στα χέρια του τρίτου και τα οποία προορίζονται για τον οφειλέτη.
Αυτό το είδος κατάσχεσης προβλέπεται και ρυθμίζεται από τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, και συγκεκριμένα στα άρθρα 982 – 991 ΚΠολΔ.
Ποια είναι η διαδικασία;
Η κατάσχεση εις χείρας τρίτου συνίσταται στα εξής βασικά βήματα:
Έκδοση διαταγής πληρωμής ή εκτελεστού τίτλου εις βάρος του οφειλέτη.
Σύνταξη και επίδοση κατασχετηρίου εγγράφου στον τρίτο (π.χ. εργοδότη, τράπεζα, ενοικιαστή).
Ο τρίτος καλείται να δηλώσει εγγράφως εντός συγκεκριμένης προθεσμίας αν και σε τι ποσό είναι οφειλέτης του κυρίου οφειλέτη.
Αν δεν γίνει δήλωση ή δηλωθεί ότι δεν υπάρχει οφειλή, μπορεί να κινηθεί δικαστική διαδικασία επιβεβαίωσης της απαίτησης.
Το ποσό που κατασχέθηκε δεν αποδίδεται αμέσως στον κατασχόντα – απαιτείται αναγγελία και κατάλληλη διαδικασία διανομής, εφόσον υπάρχουν περισσότεροι πιστωτές.
Παραδείγματα τρίτων
Οι πιο συνηθισμένες περιπτώσεις τρίτων σε τέτοια κατάσχεση είναι:
Τράπεζες, όπου κατασχέθηκαν τραπεζικοί λογαριασμοί του οφειλέτη.
Εργοδότες, στους οποίους οφείλεται μισθός.
Μισθωτές, που πληρώνουν ενοίκιο σε εκμισθωτή.
Πελάτες ή συνεργάτες, οι οποίοι πρόκειται να καταβάλουν ποσά για εμπορικές συναλλαγές.
Ποια είναι η ευθύνη του τρίτου;
Ο τρίτος που λαμβάνει το κατασχετήριο έχει υποχρέωση να ανταποκριθεί σύμφωνα με τον νόμο. Ειδικότερα:
Οφείλει εντός 8 ημερών από την επίδοση του κατασχετηρίου να δηλώσει αν είναι οφειλέτης του κυρίου οφειλέτη και να αναφέρει αναλυτικά τις σχετικές υποχρεώσεις.
Αν παραλείψει να το κάνει ή προβεί σε ψευδή δήλωση, φέρει αστική ευθύνη έναντι του κατασχόντος.
Αν παραδώσει τα χρήματα στον κύριο οφειλέτη παραβιάζοντας την κατάσχεση, θεωρείται ότι υπέχει πλήρη ευθύνη και μπορεί να υποχρεωθεί να καταβάλει το ποσό στον κατασχόντα.
Μπορεί να αντιμετωπίσει και ποινικές ευθύνες, ιδίως αν ενήργησε με δόλο ή απέκρυψε στοιχεία.
Προστασία του τρίτου
Ο νόμος παρέχει στον τρίτο τη δυνατότητα να προστατευθεί:
Εφόσον δηλώσει εγκαίρως και με ακρίβεια, απαλλάσσεται από ευθύνη.
Μπορεί να παρέμβει στη διαδικασία για να διευκρινίσει τη νομική του θέση.
Δεν είναι υποχρεωμένος να καταβάλει ποσά που δεν οφείλει, ούτε να δεσμεύσει περιουσιακά στοιχεία εκτός των καθορισμένων.
Τι γίνεται αν υπάρχουν πολλοί κατασχόντες;
Σε περίπτωση πολλαπλών κατασχέσεων εις χείρας τρίτου, ισχύει σειρά προτεραιότητας. Ο τρίτος δεν έχει την υποχρέωση να αποδώσει τα ποσά σε όλους ανεξαιρέτως αλλά θα ακολουθηθεί διαδικασία αναγκαστικής διανομής.
Η χρονολογική σειρά επίδοσης των κατασχετηρίων καθορίζει τη σειρά ικανοποίησης των πιστωτών. Αν υπάρχουν κρατικές οφειλές (π.χ. Εφορία, ΕΦΚΑ), αυτές συχνά έχουν προτεραιότητα.
Συμπερασματικά
Η κατάσχεση εις χείρας τρίτου είναι ένα ισχυρό εργαλείο αναγκαστικής εκτέλεσης που επιτρέπει στον δανειστή να αναζητήσει ικανοποίηση όχι απευθείας από τον οφειλέτη, αλλά από τρίτους που συνδέονται οικονομικά μαζί του.
Ωστόσο, ο τρίτος δεν είναι απλός παρατηρητής στη διαδικασία. Έχει συγκεκριμένες υποχρεώσεις και μπορεί να υποστεί συνέπειες σε περίπτωση παραλείψεων ή σφαλμάτων. Η σωστή ενημέρωση και η άμεση νομική υποστήριξη είναι καθοριστικής σημασίας για να αποφευχθούν νομικά προβλήματα.
