Η υπέρβαση των ορίων της αντιπροσωπείας δεν περιορίζεται αποκλειστικά σε περιπτώσεις όπου ο εκπρόσωπος υπερβαίνει τα συγκεκριμένα όρια που έχουν οριστεί για την εκπλήρωση της εντολής του.
Επιπλέον, μια υπέρβαση συμβαίνει όταν ο εκπρόσωπος, εντός των συγκεκριμένων ορίων, ενεργεί αντίθετα προς τα συμφέροντα του αντιπροσωπευόμενου ή προς τον σκοπό για τον οποίο έχει δοθεί η εξουσιοδότηση.
Ειδικότερα, η κατάχρηση της εξουσιοδότησης μπορεί να συμβεί σε αυτές τις περιπτώσεις:
- Όταν ο εκπρόσωπος συνάπτει συμφωνία με δόλο με σκοπό να βλάψει τον αντιπροσωπευόμενο, προκειμένου να εξυπηρετήσει τα προσωπικά του συμφέροντα.
- Όταν ο εκπρόσωπος συμφωνεί σε συμφωνίες που είναι ασυμφέροντες για τον αντιπροσωπευόμενο χωρίς καμία σοβαρή αιτία, θυσιάζοντας άσκοπα τα συμφέροντά του.
- Όταν ο εκπρόσωπος προωθεί τα συμφέροντα ενός τρίτου αντί να εξυπηρετήσει τον αντιπροσωπευόμενο, είτε με επίγνωση είτε χωρίς.
- Όταν ο εκπρόσωπος εκμεταλλεύεται την εμπιστοσύνη του αντιπροσωπευόμενου για να προωθήσει τα δικά του συμφέροντα, παραβιάζοντας την αναμενόμενη διαφάνεια και ενδεχομένως δημιουργώντας σύγκρουση συμφερόντων.
Με βάση τις διατάξεις που περιέχονται στα άρθρα 713, 714, 200, 211, 216, 218, 223, 281 και 288 του Αστικού Κώδικα, προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα:
Γενικές Αρχές:
Α) Δικαίωμα Σύναψης Συμβάσεων: Άτομα έχουν το δικαίωμα να συνάπτουν συμβάσεις και να καθορίζουν ελεύθερα το περιεχόμενό τους (άρθρο 361 ΑΚ). Β) Αρχή της Καλής Πίστης: Η άσκηση δικαιωμάτων και η εκπλήρωση υποχρεώσεων πρέπει να γίνεται με καλή πίστη (άρθρο 281 ΑΚ). Γ) Προστασία του Αδύναμου: Ο νόμος παρέχει προστασία στο αδύναμο μέρος σε μια συμβατική σχέση (άρθρα 200, 288 ΑΚ).
Ειδικές Διατάξεις:
Α) Πληρεξουσιότητα: Η πληρεξουσιότητα είναι όταν ο αντιπροσωπευόμενος εκχωρεί στον αντιπρόσωπο τη διεκπεραίωση δικαιοπραξιών εκ μέρους του (άρθρο 713 ΑΚ). Β) Ευθύνη για Κατάχρηση Πληρεξουσιότητας: Ο αντιπρόσωπος φέρει ευθύνη για ζημία προκύπτουσα από υπερβολή ή κατάχρηση της πληρεξουσιότητας (άρθρο 714 ΑΚ). Γ) Ακυρότητα Δικαιοπραξίας: Δικαιοπραξία που παραβιάζει διατάξεις του αναγκαστικού δικαίου θεωρείται άκυρη (άρθρο 174 ΑΚ). Δ) Λόγοι Ακυρότητας: Η άκυρη δικαιοπραξία μπορεί να οφείλεται σε διάφορους λόγους, όπως ανηλικότητα, ψυχική ασθένεια, απάτη, εκβιασμός, πλάνη (άρθρα 131, 132, 138, 140, 143 ΑΚ). Ε) Αποζημίωση: Το θύμα αδικοπραξίας έχει δικαίωμα σε αποζημίωση σύμφωνα με το (άρθρο 914 ΑΚ).
Καθήκοντα Ευθύνης:
Αυτό το σύστημα ευθύνης προϋποθέτει τα εξής:
- Πληρεξουσιότητα: Ο πληγέντας πρέπει να έχει διαπραγματευτεί με ένα άτομο που είχε νόμιμη εξουσιοδότηση να ενεργεί εκ μέρους του.
- Κατάχρηση Πληρεξουσιότητας: Ο εξουσιοδοτημένος προσπαθεί εσκεμμένα να προκαλέσει ζημιά στον εντολέα ή σε τρίτους που είχαν εκτελέσει συναλλαγές μαζί του.
- Ζημία: Ο πληγέντας υφίσταται περιουσιακή ή ηθική ζημία λόγω αυτής της ενέργειας.
- Αντίθετο προς Ηθικά Πρότυπα: Η συμπεριφορά του εξουσιοδοτημένου δεν συμμορφώνεται με τις ηθικές αξίες ή τις κοινωνικές αντιλήψεις.
Παραδείγματα:
- Αντί να αγοράσει ακίνητο για λογαριασμό του εντολέα, ο εξουσιοδοτημένος το αγόρασε για το δικό του όφελος.
- Ο εξουσιοδοτημένος εκμεταλλεύτηκε την άγνοια ή την αδυναμία του εντολέα και τον έπεισε να υπογράψει μια συμφωνία που ήταν επιζήμια γι’ αυτόν.
Συνέπειες:
Ο πληγέντας έχει το δικαίωμα να απαιτήσει αποζημίωση από τον εξουσιοδοτημένο για οποιαδήποτε ζημία υπέστη, είτε περιουσιακή είτε ηθική.
