Η απαλλαγή των νοσηλευτών από το κυκλικό ωράριο εργασίας καθορίζεται από συγκεκριμένες νομικές διατάξεις.
Νομικές Διατάξεις
Άρθρο 8 του ν. 3646/2008 (ΦΕΚ Α’ 90/2008): Η εργασία σε βάρδιες επιτρέπεται μόνο όταν η φύση της εργασίας το απαιτεί. Οι εργαζόμενοι σε βάρδιες μπορούν να απαλλάσσονται από την υποχρέωση νυχτερινής εργασίας αν υπάρχουν σοβαροί λόγοι υγείας ή οικογενειακές/προσωπικές ανάγκες.
Άρθρο 10 του π.δ. 88/1999 (ΦΕΚ Α’ 81/1999): Οι ακόλουθες κατηγορίες εργαζομένων δικαιούνται απαλλαγή από τη νυχτερινή εργασία:
Έγκυες γυναίκες: Από τον τέταρτο μήνα της κύησης μέχρι το τέλος του τρίτου μήνα μετά τον τοκετό.
Μητέρες με ανήλικο τέκνο μέχρι 12 ετών: Μονογονεϊκές μητέρες με ανήλικο τέκνο μέχρι 18 ετών, αν το τέκνο είναι υπό την άμεση φροντίδα τους.
Άτομα με αναπηρία τουλάχιστον 67%.
Εργαζόμενοι με προβλήματα υγείας λόγω νυχτερινής εργασίας: Αυτά τα προβλήματα πρέπει να αποδεικνύονται με ιατρικές εξετάσεις.
Διαδικασία Αίτησης Απαλλαγής:
Οι νοσηλευτές που επιθυμούν απαλλαγή από το κυκλικό ωράριο πρέπει να υποβάλουν αίτηση στον εργοδότη τους. Η αίτηση πρέπει να περιλαμβάνει:
Λόγους απαλλαγής: Σαφής αιτιολόγηση της απαλλαγής.
Δικαιολογητικά:
Για λόγους υγείας: Ιατρική γνωμάτευση ή έγγραφα από Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ).
Για οικογενειακές ή προσωπικές ανάγκες: Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, δικαστική απόφαση κλπ.
Απόφαση Εργοδότη:
Ο εργοδότης πρέπει να απαντήσει εντός 30 ημερών από την υποβολή της αίτησης. Η απάντηση πρέπει να είναι αιτιολογημένη.
Αντιρρήσεις και Προσφυγές:
Εάν ο εργοδότης απορρίψει την αίτηση, ο νοσηλευτής μπορεί να προσφύγει στο αρμόδιο δικαστήριο για την επίλυση του θέματος.
Ειδικές Περιπτώσεις:
Ορισμένες περιπτώσεις θεωρούνται αυτονόητες για απαλλαγή:
Μονάδες Εντατικής Θεραπείας: Νοσηλευτές σε ΜΕΘ ή άλλες απαιτητικές μονάδες.
Απομακρυσμένες Περιοχές: Νοσηλευτές σε απομακρυσμένες περιοχές ή νησιά όπου η εύρεση αντικαταστάτη είναι δύσκολη.
Οργάνωση Χρόνου Εργασίας και Εξαιρέσεις στο Κυκλικό Ωράριο:
Σύμφωνα με το άρθρο 2 του Προεδρικού Διατάγματος 88/1999, που εκδόθηκε σε συμμόρφωση με την Οδηγία 93/104/ΕΚ, η εργασία κατά βάρδιες περιλαμβάνει την εναλλαγή των εργαζομένων στις ίδιες θέσεις εργασίας σε διαφορετικές ώρες. Η εργασία μπορεί να είναι συνεχής ή ασυνεχής, υποχρεώνοντας τους εργαζομένους να εργάζονται σε διαφορετικές ώρες, μέσα σε μια δεδομένη περίοδο ημερών ή εβδομάδων.
Αυτός ο ορισμός καθιστά σαφές ότι η εργασία κατά βάρδιες βασίζεται στη συνεχή εναλλαγή των εργαζομένων. Όλοι οι εργαζόμενοι πρέπει να εργάζονται σε όλες τις βάρδιες (πρωινή, απογευματινή, νυχτερινή). Η συμμετοχή μόνο σε μια συγκεκριμένη βάρδια, όπως μόνο στην πρωινή, δεν συνάδει με τη λογική του κυκλικού ωραρίου. Μια τέτοια πρακτική θα καταργούσε την έννοια του κυκλικού ωραρίου. Επιπλέον, η αρχή της ίσης μεταχείρισης απαιτεί την ισότιμη συμμετοχή όλων των υπαλλήλων στο κυκλικό ωράριο.
Υπάρχουν όμως εξαιρέσεις. Σύμφωνα με το άρθρο 9 του Προεδρικού Διατάγματος 88/1999, ένας εργαζόμενος κατά τη νύχτα μπορεί να απαλλαγεί από τη νυχτερινή εργασία αν αποδειχθεί από ιατρικές εξετάσεις ότι έχει προβλήματα υγείας λόγω της νυχτερινής εργασίας. Επιπλέον, οι εργαζόμενοι σε θέσεις ευθύνης, όπως διευθυντές ή τομεάρχες, μπορούν να εκτελούν μόνο την πρωινή βάρδια για την ομαλή λειτουργία της υπηρεσίας.
Οι έγκυες, λεχώνες και γαλουχούσες εργαζόμενες έχουν επίσης δικαίωμα απαλλαγής από τη νυχτερινή εργασία. Σύμφωνα με το άρθρο 7 του Προεδρικού Διατάγματος 176/1997, αυτές οι εργαζόμενες μπορούν να μετακινηθούν σε θέση ημερήσιας εργασίας αν προσκομίσουν ιατρικό πιστοποιητικό που να επιβεβαιώνει την ανάγκη για αυτό το μέτρο. Αν η μετακίνηση δεν είναι δυνατή, απαλλάσσονται από την εργασία.
Επιπρόσθετα, γονείς μονογονεϊκών οικογενειών στις Ένοπλες Δυνάμεις μπορούν να εκτελούν μόνο υπηρεσίες που δεν απαιτούν διανυκτέρευση. Σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας (ΦΕΚ Β 1139/03-06-2011), αυτή η ρύθμιση προστατεύει τις μονογονεϊκές οικογένειες.
Για τους υπόλοιπους υπαλλήλους του Δημοσίου ή Ν.Π.Δ.Δ. που εργάζονται υπό καθεστώς κυκλικού ωραρίου, δεν υπάρχει δικαίωμα απαλλαγής ή ειδικής μεταχείρισης. Παρ’ όλα αυτά, μπορούν να υποβάλουν σχετικές αιτήσεις. Για παράδειγμα, ένας γονέας μονογονεϊκής οικογένειας που δεν είναι στρατιωτικός μπορεί να αιτηθεί απαλλαγή από το κυκλικό ωράριο λόγω των αυξημένων αναγκών φροντίδας της οικογένειας.
Συνοψίζοντας, η εργασία κατά βάρδιες απαιτεί τη συνεχή εναλλαγή των εργαζομένων σε διαφορετικές ώρες, και υπάρχουν συγκεκριμένες εξαιρέσεις που επιτρέπουν την απαλλαγή από τη νυχτερινή εργασία ή τη συμμετοχή μόνο σε πρωινή βάρδια. Οι λοιποί υπάλληλοι μπορούν να υποβάλουν αιτήσεις απαλλαγής, ειδικά αν υπάρχουν αυξημένες οικογενειακές ανάγκες.
Οι νοσηλευτές έχουν το δικαίωμα να απαλλαγούν από το κυκλικό ωράριο εάν πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος. Για την απαλλαγή, πρέπει να υποβάλουν αίτηση στον εργοδότη τους με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.
