Η επικαρπία είναι το δικαίωμα χρήσης και καρπώσεως ενός ακινήτου από ένα πρόσωπο, ενώ η ιδιοκτησία (υψηλή κυριότητα) ανήκει σε κάποιον άλλο. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο επικαρπωτής επιθυμεί να παραιτηθεί από αυτό το δικαίωμα. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται “παραίτηση από επικαρπία” και συνοδεύεται από νομικές και οικονομικές υποχρεώσεις.
Τι Είναι η Παραίτηση από Επικαρπία
Η παραίτηση από επικαρπία είναι μια πράξη με την οποία ο επικαρπωτής παραιτείται από το δικαίωμά του να χρησιμοποιεί και να εκμεταλλεύεται ένα ακίνητο. Μετά την παραίτηση, το ακίνητο περνά εξ ολοκλήρου στον κάτοχο της υψηλής κυριότητας, ο οποίος αποκτά πλήρη κυριότητα.
Νομικό Πλαίσιο
Σύμφωνα με το άρθρο 1142 του Αστικού Κώδικα, η επικαρπία είναι προσωρινή και συνδέεται άμεσα με το πρόσωπο του επικαρπωτή. Η παύση της επικαρπίας μπορεί να γίνει είτε με θάνατο είτε με νομική πράξη, όπως η παραίτηση. Η πράξη της παραίτησης πρέπει να καταχωρηθεί στα δημόσια βιβλία και να ολοκληρωθεί με συμβολαιογραφική πράξη.
Διαδικασία Παραίτησης από Επικαρπία
Η διαδικασία της παραίτησης από την επικαρπία περιλαμβάνει ορισμένα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν προκειμένου να είναι νόμιμη.
1. Συμβολαιογραφική Πράξη
Η παραίτηση από την επικαρπία απαιτεί συμβολαιογραφική πράξη. Ο επικαρπωτής πρέπει να επισκεφθεί έναν συμβολαιογράφο για να συντάξει το σχετικό έγγραφο, στο οποίο δηλώνει την παραίτησή του από το δικαίωμα της επικαρπίας. Ο συμβολαιογράφος καταγράφει τη δήλωση και την υποβάλλει στα κατάλληλα μητρώα.
2. Καταχώρηση στο Κτηματολόγιο
Μετά τη σύνταξη της συμβολαιογραφικής πράξης, η παραίτηση πρέπει να καταχωρηθεί στο Κτηματολόγιο. Αυτή η διαδικασία διασφαλίζει ότι η παύση της επικαρπίας είναι δημόσια και αναγνωρίζεται από τις αρμόδιες αρχές.
3. Μεταβίβαση Πλήρους Κυριότητας
Με την καταχώρηση της παραίτησης, η πλήρης κυριότητα του ακινήτου περνά στον κάτοχο της υψηλής κυριότητας. Ο τελευταίος αποκτά όλα τα δικαιώματα επί του ακινήτου, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης και της εκμετάλλευσης.
Κόστος Παραίτησης από Επικαρπία
Η παραίτηση από την επικαρπία συνοδεύεται από κάποια έξοδα, τα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη πριν την απόφαση.
1. Συμβολαιογραφικά Έξοδα
Τα συμβολαιογραφικά έξοδα είναι το πρώτο κόστος που θα αντιμετωπίσει ο επικαρπωτής. Αυτά τα έξοδα περιλαμβάνουν τη σύνταξη της πράξης παραίτησης και το κόστος καταχώρησης στο Κτηματολόγιο. Το ύψος των συμβολαιογραφικών εξόδων εξαρτάται από την αξία του ακινήτου.
2. Φορολογικά Κόστη
Η παραίτηση από την επικαρπία μπορεί να επιφέρει φορολογικά βάρη, ανάλογα με την αξία του ακινήτου και τις φορολογικές διατάξεις που ισχύουν κατά τη στιγμή της παραίτησης. Σε πολλές περιπτώσεις, η παραίτηση θεωρείται πράξη δωρεάς και υπόκειται σε φόρο δωρεάς, ο οποίος καθορίζεται από την εφορία.
3. Κτηματολόγιο και Δικαστικά Έξοδα
Η καταχώρηση στο Κτηματολόγιο έχει επίσης κάποια έξοδα. Αν και το κόστος αυτό δεν είναι σημαντικά υψηλό, πρέπει να ληφθεί υπόψη στον συνολικό υπολογισμό.
Φορολογικές Συνέπειες
Η παραίτηση από την επικαρπία έχει και σημαντικές φορολογικές επιπτώσεις για τον επικαρπωτή και τον κάτοχο της υψηλής κυριότητας.
Φόρος Δωρεάς
Η παραίτηση από την επικαρπία μπορεί να θεωρηθεί ως δωρεά, κάτι που σημαίνει ότι υπόκειται σε φόρο δωρεάς. Ο φόρος αυτός υπολογίζεται με βάση την αξία του ακινήτου και τον βαθμό συγγένειας μεταξύ του επικαρπωτή και του κατόχου της υψηλής κυριότητας.
Υποχρεώσεις ΕΝΦΙΑ
Μετά την παραίτηση, ο κάτοχος της υψηλής κυριότητας αποκτά πλήρη κυριότητα και αναλαμβάνει πλήρως την ευθύνη για την καταβολή του ΕΝΦΙΑ. Ο επικαρπωτής παύει να έχει φορολογικές υποχρεώσεις για το ακίνητο.
Νομικές Ενέργειες και Προϋποθέσεις
Η διαδικασία της παραίτησης από την επικαρπία πρέπει να πληροί ορισμένες νομικές προϋποθέσεις για να είναι έγκυρη.
Συναίνεση του Κατόχου Υψηλής Κυριότητας
Σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα, η παραίτηση από την επικαρπία δεν απαιτεί τη συναίνεση του κατόχου της υψηλής κυριότητας. Ωστόσο, είναι καλό να υπάρχει επικοινωνία μεταξύ των δύο μερών για να διασφαλιστεί η ομαλή μεταβίβαση της κυριότητας.
Καταβολή Οφειλών
Ο επικαρπωτής πρέπει να διασφαλίσει ότι δεν υπάρχουν εκκρεμείς οφειλές που σχετίζονται με το ακίνητο, όπως φόροι ή άλλες δαπάνες, πριν από την παραίτηση. Οι οποιεσδήποτε οφειλές πρέπει να τακτοποιηθούν πριν από τη μεταβίβαση.
Συμπέρασμα
Η παραίτηση από επικαρπία είναι μια σοβαρή νομική πράξη που συνοδεύεται από κόστος και φορολογικές υποχρεώσεις. Η διαδικασία απαιτεί τη σύνταξη συμβολαιογραφικής πράξης και την καταχώρηση στο Κτηματολόγιο, ενώ η φορολογική επιβάρυνση μπορεί να είναι σημαντική ανάλογα με την αξία του ακινήτου. Προτού προχωρήσετε σε αυτή τη διαδικασία, συνιστάται να συμβουλευτείτε έναν νομικό και έναν φοροτεχνικό για να κατανοήσετε πλήρως τις οικονομικές και νομικές συνέπειες.
